Ege Üniversitesi konut sahipliğinde düzenlenen “Biyoçeşitlilik ve Ekosistemler Çalıştayı”nda konuşan TÜBA Lideri Prof. Dr. Muzaffer Şeker, “Bugün burada bir ortaya geldiğimiz çalıştayda etraf kirliliği, doğal alanlarda yapılan değişiklikler ve iklim değişikliği tesirleriyle doğal hayatta canlı popülasyonunun azalması, bir milyon canlı tipinin jenerasyonunun tükenme tehlikesi altında olması üzere ekosistem problemlerine farkındalık oluşturulması, dünyada ve ülkemizde biyoçeşitlilik ve ekosistemlerin aktüel durumu, ehemmiyeti ve korunmasıyla ilgili bahislerin ele alınması amaçlamaktadır” dedi.

TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, “Ekonomik, toplumsal, çevresel ve teknolojik olarak sınıflandırılmış global risklerde her periyotta iklim değişikliğine dayalı çok olaylar ve iklim krizi karşısında yetersizlik ön plana çıkmaktadır” diye konuştu

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak ise “Ege Üniversitesi olarak bizler de biyolojikçeşitliliğin sürdürülebilir kılınması noktasında önemli çalışmalara imza atıyoruz. Biyoçeşitliliği azaltan değişimi anlamaya, mevcut değişiklikleri takip ederek akılcı değerler almaya azami uğraş ediyoruz” diye konuştu.

Ege Üniversitesi ve Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) iş birliğinde düzenlenen, TÜBA Etraf Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Kümesi tarafından hazırlanan “Biyoçeşitlilik ve Ekosistemler Çalıştayı” Ege Üniversitesi Prof. Dr. Yusuf Vardar MÖTBE Kültür Merkezi’nde başladı. Çalıştayın açılış programına İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger, TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, TÜBA Lideri Prof. Dr. Muzaffer Şeker, Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İsmail. Koyuncu, Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, bakanlıklardan temsilciler, farklı üniversitelerden öğretim elemanları, çeşitli meslek dernekleri, özel bölümden alanında araştırıcı, uzman ve yöneticiler ile öğrenciler katıldı. Hürmet duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunması ile başlayan aktifliğin açılışında iştirakçilere TÜBA Tanıtım Sineması izletildi.

Etkinlikte “Biyoçeşitlilik ve Ekosistemle Odağında Ortak Tahliller için Birlikte Başarma” bahisli bir sunum gerçekleştiren TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, “Ekonomik, toplumsal, çevresel ve teknolojik olarak sınıflandırılmış global risklerde her periyotta iklim değişikliğine dayalı çok olaylar ve iklim krizi karşısında yetersizlik ön plana çıkmaktadır. Dünya çapında yüzde 47 oranında azalan doğal ekosistemler ve yok olma tehdidi ile karşı karşıya olan biyolojik cinsler dahil olmak üzere istikamet değişikliği sağlanmasına yönelik aciliyet net olarak ortadadır. Doğal ömür alanlarının kaybının en az yarı yarıya azaltılması, biyoçeşitliliğe ziyanlı teşviklerin kaldırılması ve tabiat rezervlerinin değerli seviyede artırılması, biyoçeşitlilik gayeleri ortasında yer almaktadır” diye konuştu.

“Sadece muhafaza odaklı önlemler kâfi değil”

Biyoçeşitlilik kaybına yönelik eğilimlerin aksine çevrilmesi için yalnızca muhafaza odaklı önlemlerin kâfi olmayacağını belirten Prof. Dr. Mandal, “Küresel seviyede meydana gelen biyoçeşitlilik kaybı nedeni ile jenerasyonu tükenen çeşitler dahil olmak üzere eğilimlerin aksine çevrilmesi için entegre yaklaşımlar gereklidir. Karbon yutaklarının korunması ve iklim dirençli tarım üzere uygulamaların biyoçeşitlilik alanına da yararları bulunmakta olup her iki alanın ortasındaki mümkün olan sinerjilerin artırılması değerlidir. Biyoçeşitlilik kaybına yönelik eğilimlerin bilakis çevrilmesi için ormanlar, tarım ve besin, kentler, tek sıhhat, tatlı su, balıkçılık, deniz ve okyanuslar ile iklim odaklı sürdürülebilirlik geçişleri koşuldur. Çevresel ve toplumsal sistemlerin yakından bağlanırlığı kentleşme, arazi kullanımı, etraf kirliliği
ve ormansızlaşma üzere çeşitli sorun alanlarının birlikte ele alınması gerekmektedir. Artan çok sıcaklar, yağış, sel ve kuraklıklar çeşitli vektör, su, besin ve hava kaynaklı hastalıkların artışına da tesiri olup insanların patojenik hastalıklara daha fazla maruz kalmasına neden oluyor” dedi. Prof. Dr. Mandal, sunumunun sonunda TÜBİTAK’ın iklim, biyoçeşitlilik ve etraf müdafaası konusunda yaptığı çalışmalar ve açtığı davet programları hakkında iştirakçileri bilgilendirdi.

TÜBA Lideri Prof. Dr. Muzaffer Şeker, “Türkiye Bilimler Akademisi bünyesinde yer alan çalışma kümelerinin en gençlerinden yani en yeni kurulanlarından biri olan TÜBA-Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu’nun düzenlediği TÜBA-Biyoçeşitlilik ve Ekosistemler Çalıştayı’na güzel geldiniz. Çalışma kümemiz yeni ama ele aldığı mevzular uzun vakittir dünyanın ve ülkemizin gündemini meşgul eden hayati mevzular. Dünyada yaşanabilir ve sürdürülebilir bir hayatın tesis edilmesi tüm bilim insanlarının üzerinde çalıştığı ve baş yorduğu temel sorunlardan birisidir. Bilhassa son periyotta artan etraf kirliliği, sorumsuz ve denetimsiz üretim teknolojileri, kâr ve çıkar hırsı üzere faktörler biyoçeşitliliğe epey ziyan vermektedir. Birbirinden değerli mevzu ve bakış açıları içeren Biyoçeşitlilik ve Ekosistemler Çalıştayında bilim insanlarımızın sağladığı katkılar geleceğimizde taraf değişikliği sağlanmasına katkı sağlayacaktır” dedi.

Biyoçeşitlilik her geçen gün ziyan görüyor

Tüm canlıların, insanoğlunun daha çok kazanma hırsından ziyan gördüğünü belirten Prof. Dr. Şeker, “Canlı çeşitliliği yok olmakta ve canlıların yaşayabileceği sürdürülebilir ekosistemler tahrip edilmektedir. Bu mevzu, değerinden dolayı bilim insanlarının öncelikli araştırma mevzuları ortasına girmiştir. Bilim insanları çeşitli tetkik ve tespitler ile durumun aciliyetini raporlamakta ve karar alıcılara sunmaktadır. G20 ülkelerinin bilim akademilerinden oluşan Science20 (S20) toplantılarında etraf başlığına büyük ihtimam gösterilmektedir.

Her yıl hazırlanan, TÜBA olarak bizim de katkı verdiğimiz, G20 başkanlarına sunulan sonuç bildirgesinde etraf ve biyoçeşitlilikle ilgili tespit ve tekliflerde bulunulmaktadır. TÜBA-Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Kümesi da bu hedefle tesis edilmiştir. Husus ile ilgili olarak ülkemizin ve dünyanın gündeminde olan öncelikli bahisler, çalışma kümesinin öncülüğünde bilimsel toplantılarda tartışılmakta ve raporlanarak ilgililerle paylaşılmaktadır diye konuştu.

Çalıştayın içeriğinden bahseden Prof. Dr. Şeker, “Bugün burada bir ortaya geldiğimiz çalıştayda etraf kirliliği, doğal alanlarda yapılan değişiklikler ve iklim değişikliği tesirleriyle doğal hayatta canlı popülasyonunun azalması, bir milyon canlı tipinin jenerasyonunun tükenme tehlikesi altında olması üzere ekosistem problemlerine farkındalık oluşturulması, dünyada ve ülkemizde biyoçeşitlilik ve ekosistemlerin şimdiki durumu, ehemmiyeti ve korunmasıyla ilgili hususların ele alınması amaçlamaktadır. Ülkemizin ve dünyanın gündeminde olan ve çözülmesi için bilimin yol göstericiliğinin gerektiği hususlarda TÜBA olarak vazifemizi yerine getirmeye devam edeceğiz. Bu vesile ile çalıştaya konut sahipliği yapan Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak ve grubuna, TÜBA-Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Kümesi yürütücüsü Prof. Dr. Mehmet Emin Aydın’a ve çalışma kümesi üyelerine, katkı, takviye ve iştirak sağlayan akademi üyelerimize, bilim insanlarımıza, kurum ve kuruluş yönetici ve uzmanlarına, emeği geçen çalışanlarımıza ve tüm paydaşlarımıza teşekkür ediyor; en yeterli dileklerimi, sevgi ve hürmetlerimi sunuyorum” dedi.

“Biyoçeşitlilik insanlık için hayati değere sahip”

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “İnsanlık için, gelecek kuşaklarımızın bekası için hayatı değer arz eden ‘Türkiye’nin Doğal Zenginliği: Biyoçeşitlilik’ başlıklı çalıştayın üniversitemizin konut sahipliğinde gerçekleştiriliyor olmasından ötürü büyük bir memnuniyet duyduğumu tabir etmek isterim. Türkiye Bilimler Akademisi Lideri Prof. Dr. Muzaffer Şeker ve aktiflikte emeği geçen herkese teşekkür ederim. İnsanlık hayatı için hayati kıymete sahip olan biyoçeşitlilik kavramı, tek bir tanıma sığamayacak kadar elzem bir öge olarak karşımıza çıkmaktadır. Biyoçeşitlilik, tüm formları ve etkileşimleri ile dünya üzerindeki hayatın çeşitliliğini söz etmenin yanı sıra içinde bulunduğumuz ekosistemin bütününü de söz etmektedir. 21. yüzyılda yaşanan süratli endüstrileşme, gelişen teknolojiye paralel artan bilinçsiz tüketim, iklim değişikliklerinin yarattığı olumsuz sonuçlar münasebetiyle insan ömrünün sürdürülmesinde hayatı değere sahip olan biyoçeşitlilik önemli bir halde tahribata uğramaktadır” diye konuştu.

“Üniversitelere önemli vazifeler düşüyor”

Anadolu’nun biyoçeşitlilik bakımından kıtasal özelliğe sahip bir açık hava müzesi niteliğinde olduğunu vurgulayan Rektör Prof. Dr. Budak, “Sahip olduğumuz bu biyoçeşitlilik, ülkemize bir yandan değerli imkanlar sağlarken öteki yandan önemli sorumluluklar yüklemektedir. Ülkemizdeki biyolojik çeşitliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı için ulusal siyasetlerin üretilmesi ve bu istikamette acil kıymetlerin alınması gerekmektedir. Bu bağlamda bilginin üretildiği üniversitelere önemli misyonlar düşmektedir. Ege Üniversitesi olarak bizler de biyolojikçeşitliliğin sürdürülebilir kılınması noktasında önemli çalışmalara imza atıyoruz. Biyoçeşitliliği azaltan değişimi anlamaya, mevcut değişiklikleri takip ederek akılcı değerler almaya azami çaba ediyoruz. Bilhassa Üniversitemiz bünyesinde faaliyet gösteren; Tohum Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi, Etraf Problemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi ve canlı ekosistemi üzerine araştırmalar gerçekleştiren akademik birimlerimizle yeryüzündeki ömrün temelini oluşturan biyoçeşitlilik konusunda titiz çalışmalar yürütüyoruz. Ülkemizin sürdürülebilir yarınları için kıymetli başlıkları husus edinen çalıştaya konut sahipliği yapmaktan büyük bir memnuniyet duyduğumu bir sefer daha söz etmek isterim. Katkıda bulunan tüm pahalı konuklara bir sefer daha teşekkür ediyor, hürmet ve sevgilerimi sunuyorum” dedi.

TÜBA Asil Üyesi ve Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Kümesi Yürütücüsü Prof. Dr. Mehmet Emin Aydın ise, “Küresel iklim değişikliğinin beklenen tesirlerinden olan hava sıcaklıklarının artması, daha sık görülmesi, birtakım bölgelerde yağış oranlarının artması sebebiyle sel ve taşkın olaylarının görülmesi yeniden yağışların azalması sebebiyle su kaynaklarının tükenmesi, kuraklık, orman yangınlarında artış üzere sebeplerle can kayıpları yaşanıyor. Son 50 yılda yaşanan iklim değişiklikleri nedeniyle canlı popülasyonun yüzde 60 azaldığı bildirilmektedir. İnsan kaynaklı sebeplerle tipler yok olma tehlikesi altında. Biyoçeşitlilik, ekosistemimizin sıhhati için çok değerlidir. Bu nedenle bu değerli çalıştayın tertibine dayanak veren tüm kurumlarımıza teşekkür ediyorum” diye konuştu.

Açılış konuşmalarının akabinde Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, “Türkiye’nin Doğal Zenginliği: Biyoçeşitlilik” bahisli sunumunu gerçekleştirdi. Sunumun akabinde çalıştayın birinci oturumu olan “Türkiye ve Biyoçeşitlilik” oturumu, İTÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu başkanlığında yapıldı.

Etkinlik kapsamında; Türkiye ve Biyoçeşitlilik, Ziraî Biyoçeşitlilik: Dünyayı Sürdürülebilir Bir Formda Beslemenin Zorlukları ve Tahlil Teklifleri, Sucul Ekosistemler Biyoçeşitliliği, Karasal Ekosistemler ve Değişen Biyoçeşitlilik ile Sağlıklı Ekosistem Göstergeleri, Türkiye’de Biyoçeşitliliğin Sürdürülebilirliği başlıklı toplam 6 oturumda, 25 bilim insanı, Biyoçeşitliliğe Ulusal Açıdan Bakış’tan Ziraî Biyoçeşitliliğin Sürdürülebilir Kullanımı’na dek 19 başlığı masaya yatırıyor.

Kaynak: